Helaas zaten we toendertijd met een tekort aan beschermingsmaterialen voor de artsen. Nog vervelender is het feit dat er een aantal collega’s door het land gestorven zijn door een besmetting, dat is verschrikkelijk en maakt de ernst van het virus nog duidelijker. Ik vond het daarom teleurstellend toen we te horen kregen dat we geen voorrang kregen bij het vaccin. We hebben er met alle artsen hard voor gestreden en gelukkig zijn wij in februari gevaccineerd. Maar om terug te komen op het voorjaar van 2020, de COVID-19 verdenkingen werden naar de aparte, centrale locaties gebracht. Deze patiënten waren destijds volledig in paniek en dachten alleen maar aan de beelden op televisie uit Italië; naar de IC, op je buik liggen, je familie niet zien en alleen sterven. Er was geen middenweg, als je het krijgt zien je laatste dagen er zo uit.

Hoe hebben jullie hierop geacteerd?
Iedereen had op het begin paniek. Er zijn zelfs noodmortuaria opgebouwd bij de calamiteiten locaties, dat zegt wel hoe panisch we erin stonden. Maar wat is er precies anders dan normaal vroeg ik mijzelf. We zien vaker zieke mensen en mensen die helaas overlijden. Het was de totale angst, onzekerheid en grote ogen van de patiënten wat onder andere het verschil maakte. Dit was mij eigenlijk na de eerste verplichte corona dienst al duidelijk. Volledig ingepakt in quarantaine pak zag ik patiënten met ernstige- en minder ernstige klachten. Ik ben tijdens de behandelingen gaan inspelen op de paniek van de patiënten. Je ziet dat je dan een groot deel van hun angst kan wegnemen door simpelweg te zeggen: “Je bent weliswaar ziek en besmet maar naar de IC hoef je niet en je hoeft waarschijnlijk niet eens naar het ziekenhuis”. Op die manier konden we iets meer rust creëren en hun paniek wegnemen.

Zijn er veel patiënten die door paniek hun bezoek aan de huisarts uitstelden?
Ik heb gelukkig geen ernstige diagnoses te laat vastgesteld. Er waren een aantal patiënten die langer met kleine kwaaltjes hebben rondgelopen. Gelukkig zijn er geen patiënten geweest die door de paniek zijn weggebleven en waar ik later een kwaadaardigheid heb vastgesteld. In andere praktijken helaas wel. Er zijn zelfs enkele patiënten overleden omdat ze niet naar de praktijk durfden te komen en de behandelingen vervolgens te laat waren. Nu de horeca weer open is, merken we dat er ook meer mensen denken: we kunnen weer naar de huisarts. Naar de huisarts kan je natuurlijk altijd gaan. Het is nu echt een bom qua drukte die is ontploft.

In medio februari 2020 zijn de huisartsen gestart met vaccineren in de praktijk. Hoe heb jij dit ervaren?
Het lastige was vooral dat de rijksoverheid ons onwijs de das om heeft gedaan. We hadden net patiënten uitgenodigd, afspraken ingepland en dan wordt er gezegd dat de prik wellicht toch onveilig is. Wederom totale paniek en onduidelijkheid onder onze patiënten. Onze assistente werd platgebeld omdat mensen hun vaccinatie afspraken wilden afzeggen. Uiteindelijk hoorden we van de overheid dat Astrazeneca toch wél geprikt kon worden. Daarnaast had je ook nog de uitspraak dat er 12 weken tussen de twee vaccins moest zitten. Wij hadden alles zo efficiënt mogelijk ingepland. Iedereen had zijn eerste uitnodiging gekregen en de tweede uitnodiging voor 12 weken later. Toen bleek dit toch weer niet nodig te zijn en kon de tweede vaccinatie ook eerder. Deze periode zou natuurlijk al intensief zijn, maar door het wispelturige beleid is dit verergerd en dat vind ik wel heel kwalijk. Ook heeft dit wederom onterechte angst bij mensen gecreëerd en de vaccinatiegraad beïnvloed. Wijken waar taalachterstanden bevinden, worden nu een brandhaard omdat daar veel vaccinatie achterstanden zijn. Dit had sowieso gebeurt, maar door de onduidelijke communicatie van onze overheid is dit vergroot.

Wat zijn de grootste verschillen op het gebied van hygiëne voor corona en nu?
Direct zijn wij alle toegangswegen van onze praktijk gaan voorzien van desinfecterende alcoholgel. Ook moesten wij gaan selecteren of patiënten wel of niet een COVID-19 verdachte waren. Bij keelklachten, koorts of andere klachten passend bij COVID-19, werden de patiënten verzocht om naar huis te gaan en ons te bellen. Bij overige klachten moesten de patiënten in de auto blijven wachten en ontvingen zij een sms als je naar binnen mocht voor de afspraak. Zo bleven de wachtkamers leeg. Iedereen werkten goed mee en vond het een fijne, veilige manier van handelen. Daarnaast droegen wij veel beschermingsmateriaal. Het was erg warm, benauwd en je maakt jezelf  anoniem terwijl er iemand tegenover je zit die een heel persoonlijk verhaal verteld. Ik vond het erg prettig toen dat allemaal af kon. Uiteraard is het handen wassen een belangrijk onderdeel van ons werk, werken we nog meer met handschoenen en wordt er regelmatiger schoongemaakt en gedesinfecteerd. Voorlopig blijft dat er nog wel in.

Welke hygiëne producten zijn essentieel in jullie huisartsenpraktijk?
Bij binnenkomst hebben we een desinfectiepaal met handalcohol staan en alle balies en bureaus zijn voorzien van handalcoholgel. Ook is een efficiënte handzeep onmisbaar in onze behandelkamers. Maar ook de producten die we gebruiken om het meubilair schoon te maken en te desinfecteren zijn essentieel in de praktijk. We reinigen het meubilair met water en schoonmaakmiddelen en desinfecteren met alcoholhoudende desinfecterende sprays.

Hoe belangrijk is hygiëne voor jou?
Dit is natuurlijk altijd al belangrijk geweest voor mij. Tijdens je opleiding tot arts bestudeer je het vak microbiologie. Je leert hoe essentieel goede hygiëne is en dat bacteriën altijd en overal aanwezig zijn. Microbiologie komt iedere dag terug als ik een chirurgische verrichting uitvoer. Op het moment dat je merkt dat een virus potenter is dan wat we gewend zijn en het daarbij ook nog eens muteert, word je een stuk alerter. Nu ik achteraf terugkijk naar klachtpatronen en longfoto’s uit december 2019 ben ik gaan inzien dat het virus waarschijnlijk al veel eerder onder ons was. We wisten dit alleen nog niet. Het heeft mij veel alerter gemaakt op het gebied van hygiene. Ook denk ik beter na of het handig is om huisvisites uit te voeren.

Welke maatregelen op het gebied van hygiëne zijn blijvend?
Ik ga ervan uit dat we onze handen goed blijven wassen en desinfecteren. Misschien niet meer bij iedere deuropening maar het wordt een stuk normaler om desinfectie handgel bij je te hebben en af en toe te je handen te desinfecteren. Uiteraard blijven wij onze praktijken goed schoonmaken en contactonderdelen worden meerdere malen per dag gedesinfecteerd. Wel hoop ik dat ik mijn patiënten over een tijd gewoon weer de hand kan schudden, het is voor mij en mijn patiënt een fijne persoonlijke begroeting. Wij hebben altijd lacherig gedaan als we toeristen in Amsterdam tegenkwamen met mondkapjes op, maar zo gek is dat nog niet. In het oosten is de bevolking pandemieën al vaker tegengekomen, daarom dragen zij vaker mondkapjes en zijn zij een stuk alerter. Misschien nemen wij dit gedrag ook over. Daarentegen is het Nederlandse volk een stuk nuchterder dus het wordt interessant wat er gaat gebeuren.